Yüksek Mahkeme Aralık 2022’de bu planın hukuka uygun olduğuna karar vermiş, kararın götürüldüğü Temyiz Mahkemesi ise Haziran 2023’te planı yasalara aykırı bulmuştu.
İngiliz hükümeti buna karşı mümkün olan son hamleyi yaparak Yüksek Mahkeme’ye başvurmuş ve Temyiz Mahkemesi’nin böyle bir karar vermeye yetkisi olup olmadığını incelemelerini talep etmişti.
Bugün kararını açıklayan Yüksek Mahkeme, Temyiz Mahkemesi’nin ret gerekçelerinin hala geçerli olduğunu ve kararını kabul ettiğini duyurdu.
Bu karar, İngiltere Başbakanı Rishi Sunak’ın göçmen ve sığınmacılara dair vaatlerini derinden etkileyecek.
Manş Denizi’nden botlarla ülkeye yasa dışı giriş yapanların sayısını azaltmayı hedefleyen Sunak, sığınma başvurusu yapan kişilerin Ruanda’ya gönderilmesini ve başvurularının bu ülkede değerlendirilmesini planlıyordu.
Bu yöndeki girişimleri, sığınmacıların bulunduğu bir uçak Ruanda’ya doğru havalanmak üzereyken Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin “Buna karşı açılan davalar sonlanana kadar kimse gönderilmemeli” kararıyla boşa düşmüştü.
Fakat Yüksek Mahkeme Başkanı Lord Reed bugünkü açıklamasında, Ruanda’nın İsrail’le 2013-18 arası süren benzer anlaşmasında sığınmacıların güvenliğine dair verdiği vaatlerin bir kısmını yerine getirmediğini, bazı sığınmacıların gizlice başka ülkelere götürüldüğünü, insan hakları alanında uluslararası sözleşmelere imza atmış bir ülkenin böylesi eylemlerinin, imzaladığı anlaşmalara riayet etmeyen bir ülke izlenimi verdiğini belirtti.
Lord Reed, İngiliz kolluk kuvvetlerinin defalarca İngiltere’deki Ruandalıları, Ruanda hükümetinin kendilerini öldürme planı hakkında uyarmak zorunda kaldığını da ekledi.
Birleşmiş Milletler’in sığınmacı ajansı da Ruanda’da sığınma sisteminin adil olmadığını, sığınmak için başvuruda bulunanların ülkelerine gönderilme riski olduğunu söylemişti.
BBCÖte yandan mahkeme, İngiltere’nin başka ülkeyle benzer bir anlaşma yapmasını yasaklamadı.
Kararın açıklanması ardından Avam Kamarası’ndaki haftalık soru-cevap oturumunda Başbakan Sunak, Ruanda ile yeni bir anlaşmaya “nihai şeklini vereceğini” ve gerekirse yasalarda değişiklik yapacaklarını söyledi.
Öncesinde yazılı bir açıklama da yapan Sunak “Beklediğimiz sonuç bu değildi fakat birkaç aydır her türlü senaryoya hazırlanıyoruz. Bu kararın ardından atacağımız adımları değerlendireceğiz” dedi ve ekledi:
“Yüksek Mahkeme, tıpkı kendinden önceki mahkemeler gibi yasa dışı göçmenlerin işlemlerinin üçüncü ülkelerde yapılmasını hukuka uygun buldu.
“Hükümetimizin başından beri net görüşü olan bu konu da teyit edilmiş oldu.”
BBC Politika Muhabiri Henry Zeffman’a göre Başbakan Rishi Sunak, başka bir ülkeyle benzer bir anlaşma imzalayabilir.
